Το θέμα της διαδοχής όπως το παρουσιάσαμε στο προηγούμενο άρθρο μας, δεν είναι τίποτε άλλο από την «παραδοσιακή» προσέγγιση. Συνήθως η λέξη «διαδοχή» φέρνει στο μυαλό µας τη μεταβίβαση κάποιου αγαθού απ’ αυτόν που το έχει σε κάποιον που δεν το έχει, αλλά το θέλει. Στον επιχειρηματικό κόσμο ο γιος ή η κόρη διαδέχεται τον γονιό στην ηγεσία της επιχείρησης. Σ’ αυτή την περίπτωση, υποτίθεται ότι ο ιδρυτής όχι µόνο έχει την επιθυμία να μεταβιβάσει/κληροδοτήσει στα παιδιά του την οικογενειακή επιχείρηση, αλλά ότι είναι «έτοιμος» και να το κάνει. Με την ίδια λογική, υποτίθεται ότι ο διάδοχος/κληρονόμος επίσης επιθυμεί και είναι «έτοιμος» να αποδεχτεί την πρόταση. Δυστυχώς πολλές φορές το σοβαρό θέμα της «ετοιμότητας» δεν είναι και τόσο αυτονόητο. Πολλές φορές τουλάχιστον το ένα από τα δύο συνεργαζόμενα μέρη δεν έχει αυτό το απαραίτητο στοιχείο της ετοιμότητας.
Η λέξη «ετοιμότητα» αναφέρεται σε δύο έννοιες: η πρώτη έννοια αφορά την ψυχολογική κατάσταση των µελών. Η δεύτερη έννοια έχει να κάνει µε την επαγγελματική κατάρτιση. Τόσο η ψυχολογική, όσο και η επαγγελματική ετοιμότητα είναι δύσκολο να εκτιμηθούν εκ των προτέρων. Χωρίς να έχουμε τα απαραίτητα στοιχεία, αξιωματικά ισχυριζόμαστε στη μεθοδολογία μας ότι το θέμα της ετοιμότητας είναι οξύτερο για τον ιδρυτή.
Δυστυχώς όμως η παραδοσιακή προσέγγιση της διαδοχής εστιάζεται σχεδόν αποκλειστικά στον διάδοχο. Η συμβατική αντίληψη μας αναγκάζει να σκεφτόμαστε για τη διαδοχή από την άποψη της ετοιμότητας του διαδόχου. Η δική µας προσέγγιση δίνει ίση βαρύτητα και στα δύο συνεργαζόμενα για τη σωστή διαδοχή μέρη.
Άλλωστε, η εμπειρία μας λέει ότι στην πραγματικότητα πολλές φορές ο σημερινός ηγέτης που είναι στο τιμόνι της οικογενειακής επιχείρησης δεν είναι έτοιμος να αποσυρθεί. Δεν υπάρχει κανένα σαφές και σίγουρο σημάδι που να δείχνει την ετοιμότητα του ηγέτη να αρχίσει να σκέφτεται την αποχώρησή του. Στις μη-οικογενειακές επιχειρήσεις υπάρχουν συνήθως υποχρεωτικές ημερομηνίες αποχώρησης βασισμένες στην ηλικία, συνήθως το 65ο έτος. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις συνήθως δεν έχουν τέτοιους κανονισμούς.
Από την άλλη μεριά, η επιδείνωση της υγείας του ιδρυτή είναι ένα καλό σημάδι ότι ίσως ο ιδρυτής το έχει «παρατραβήξει το πράγμα» ευρισκόμενος στο τιμόνι της οικογενειακής επιχείρησης.
Μπορούμε όμως να «μετρήσουμε» την ετοιμότητα του ιδρυτή να αποχωρήσει και του διαδόχου να αναλάβει; Την απάντηση θα τη δώσουμε στο επόμενο άρθρο μας.