Η συνηθισμένη ερώτηση των μελών της οικογένειας που είναι η ιδιοκτήτρια μιας οικογενειακής επιχείρησης είναι: «Και τι θα μας προσφέρουν τα μη οικογενειακά στελέχη; Ξέρουν τον κλάδο μας; Έχουν εμπειρία από παρόμοια επιχείρηση;»

Όπως και στα περισσότερα ζητήματα που αφορούν τις οικογενειακές επιχειρήσεις, έτσι και στην περίπτωση αυτή, η απάντηση είναι απλή. Στελέχη που δεν ανήκουν στην οικογένεια και υπηρετούν την οικογενειακή επιχείρηση από ανώτερη ή/και ανώτατη θέση μπορούν να προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες στο πλαίσιο της εξασφάλισης της συνέχειας και της επίτευξης των αναπτυξιακών στόχων της οικογενειακής επιχείρησης.

Κατ’ αρχήν μπορούν να αποτελέσουν τον «δάσκαλο» ή/και το «πρότυπο» για τα μέλη της επόμενης γενιάς, και ειδικά για τους υποψηφίους διαδόχους. Το πρότυπο του πατέρα–ηγέτη ή του πατέρα–manager πρέπει οπωσδήποτε να «αναμιχθεί» με άλλες νοοτροπίες, άλλον τρόπο σκέψης, άλλο τρόπο στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού. Το «εναλλακτικό πρότυπο» στα μέλη της επόμενης γενιάς μπορούν να το προσφέρουν σωστά επιλεγμένα στελέχη από την αγορά.

Τα παραδείγματα είναι δίπλα μας: οικογενειακές επιχειρήσεις με μέλη που είναι άξια να διευθύνουν ένα τμήμα της επιχείρησης, αλλά δεν έχουν τα ηγετικά προσόντα που απαιτούνται για να διευθύνουν ολόκληρη την επιχείρηση. Πλήθος επιτυχημένων οικογενειακών επιχειρήσεων, και μάλιστα οικογενειακών επιχειρήσεων «κολοσσών», στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα, έχουν παραχωρήσει τη θέση του Ανώτατου Εκτελεστικού Οργάνου που είναι είτε ο Διευθύνων Σύμβουλος, είτε ο Γενικός Διευθυντής, σε άτομα που δεν ανήκουν στην οικογένεια. Βεβαίως, η εμπειρία αποδεικνύει ότι ο ιδρυτής της οικογενειακής επιχείρησης δυσκολεύεται να πεισθεί ότι η πρόσληψη ανώτατου στελέχους από την αγορά είναι η ενδεδειγμένη λύση για την περίπτωσή του. Όταν όμως κατανοήσει την αξία μιας τέτοιας απόφασης, τότε προστατεύει με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα τόσο της οικογένειας, όσο και της επιχείρησης.

Επιπλέον, τα στελέχη που προσλαμβάνονται από οικογενειακές επιχειρήσεις, τις βοηθούν να κοιτάξουν πέρα από τα μέλη της οικογένειας. Γίνονται καταλύτες περαιτέρω ανοίγματος της επιχείρησης σε οργανωτικές καινοτομίες, που με τη σειρά τους βοηθούν καταλυτικά στην ανάπτυξή τους και οι οποίες απαιτούν κι άλλα στελέχη για να τις εφαρμόσουν.
Εν τέλει δημιουργούν μια νέα οργανωσιακή κουλτούρα, που βασικό της συστατικό είναι η συμμετοχή στελεχών που δεν ανήκουν στην οικογένεια–ιδιοκτήτρια της οικογενειακής επιχείρησης.

Άλλα, εξίσου σημαντικά με τα παραπάνω, που προσφέρουν τα μη οικογενειακά στελέχη, εργαζόμενα σε μια οικογενειακή επιχείρηση, είναι:

1. Συμβάλλουν τα μέγιστα στην καθιέρωση επαγγελματικών κανόνων επικοινωνίας και λήψης αποφάσεων.
2. Συνεισφέρουν με καινοτόμες ιδέες στην ανάπτυξη νέων προϊόντων και νέων υπηρεσιών.
3. Λειτουργούν συμπληρωματικά προς τον ιδιοκτήτη, προς τον Διευθύνοντα Σύμβουλο και με τα άλλα μέλη της οικογένειας που εργάζονται στην οικογενειακή επιχείρηση, με έμφαση στη συμπλήρωση προσόντων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων που ο ίδιος δεν διαθέτει.
4. Γίνονται μέντορες των μελών της επόμενης γενιάς.
5. Συμμετέχουν, υποστηρίζουν και υποβοηθούν τη διαδικασία διαδοχής στην επόμενη γενιά.
6. Μεταφέρουν τις αξίες με τις οποίες λειτουργεί η οικογενειακή επιχείρηση στους υφισταμένους τους, γεγονός που τελικά τους καθιστά συμμετόχους στη δημιουργία ισχυρού αξιακού συστήματος που θα διατρέχει ολόκληρο τον οργανισμό.
7. Ισχυροποιούν την ίδια την επιχείρηση, αφού με τις γνώσεις τους και την τεχνογνωσία τους διαμορφώνουν μαζί με την οικογένεια τον στρατηγικό και επιχειρησιακό της σχεδιασμό, και,
8. Υπηρετούν την οικογένεια και την επιχείρηση με ρόλο που εν δυνάμει μπορεί να είναι αυτός της «ασφαλιστικής δικλείδας» ή της «εναλλακτικής λύσης» (προσωρινής ή/και μόνιμης) σε περίπτωση που συμβεί κάποιο απρόοπτο γεγονός σε μέλος της οικογένειας, ειδικά σε εκείνο το μέλος που ηγείται της οικογενειακής επιχείρησης.

Λίγα είναι όλ’ αυτά;