Στον κόσμο των οικογενειακών επιχειρήσεων, ο όρος «αξιακή ευθυγράμμιση» σημαίνει το βαθμό στον οποίο το υποψήφιο στέλεχος ενσωματώνεται στην οικογενειακή κουλτούρα και αποδέχεται τις αξίες της οικογένειας που είναι ιδιοκτήτρια της οικογενειακής επιχείρησης. Αυτός ο απλός «ορισμός» της «αξιακής ευθυγράμμισης» αναδεικνύει τη σημαντικότερη παράμετρο για την επιτυχημένη ενσωμάτωση ενός στελέχους στην οικογενειακή επιχείρηση που δεν ανήκει στην οικογένεια.
Άρα, η «αξιακή ευθυγράμμιση» αποτελεί μια πολύ σημαντική παράμετρο για τις οικογενειακές επιχειρήσεις και για την υλοποίηση μιας σωστής διαδικασίας διαδοχής. Μάλιστα, η «οικογενειακή κουλτούρα» που προκύπτει από το σύστημα αξιών της οικογενειακής επιχείρησης, είναι εκείνος ο κρίσιμος παράγοντας που κάνει τις οικογενειακές επιχειρήσεις μοναδικές, τις βοηθά να μεταβούν με ομαλό τρόπο από τη μια γενιά στην άλλη και τους δίνει τη δυνατότητα να εδραιωθούν επιχειρηματικά και να είναι κερδοφόρες και κοινωνικά χρήσιμες.
Η πολιτισμική κουλτούρα, οι αξίες μιας οικογενειακής επιχείρησης και οι πρακτικές του management, καθιερώνονται από τους ηγέτες τους. Και όπως γνωρίζουμε όλοι μας, «οι πράξεις είναι πολύ πιο δυνατές απ’ τα λόγια».
Δεν αρκεί κάποιος να λέει ότι είναι κάτι, αν αυτό δεν συνοδεύεται κι απ’ τις ανάλογες ενέργειες. Άλλωστε, ένα μεγάλο πλεονέκτημα των οικογενειακών επιχειρήσεων πηγάζει από την οικογενειακή τους κουλτούρα, η οποία περιλαμβάνει τη συνέχεια τόσο της ιδιοκτησίας, όσο και της διαχείρισης. Μέσω αυτής της κουλτούρας εξασφαλίζεται και η διαιώνιση της οικογενειακής επιχείρησης, αφού ουσιαστικά έτσι διαμορφώνεται το σκεπτικό της μακροπρόθεσμης στόχευσης και των ορθών διαπροσωπικών σχέσεων.
Βεβαίως, η κάθε οικογενειακή επιχείρηση έχει τους δικούς της κανόνες όσον αφορά την απόδοση και τη συμπεριφορά των στελεχών που δεν ανήκουν στην οικογενειακή επιχείρηση. Ένας «Κώδικας Δεοντολογικής Συμπεριφοράς» που έχει αναπτυχθεί από την οικογένεια, μπορεί να βοηθήσει στην ταχύτερη ενσωμάτωση των στελεχών από την αγορά στην οικογενειακή επιχείρηση και να προλάβει συγκρούσεις με τα μέλη της οικογένειας, κυρίως μάλιστα μ’ αυτά που εργάζονται στην οικογενειακή επιχείρηση. Γι’ αυτό θεωρούμε ότι η επιτυχία μιας οποιασδήποτε πρόσληψης στελέχους από την αγορά, εξαρτάται ευθέως από την «αξιακή ευθυγράμμιση» και την αποδοχή από το «εξω-οικογενειακό» στέλεχος της κουλτούρας και των ιδιαιτεροτήτων της οικογένειας.
Βεβαίως, η κάθε οικογένεια, στο πλαίσιο της πρόσληψης στελεχών που θα υπηρετήσουν σε θέσεις ευθύνης στην οικογενειακή επιχείρηση, θα πρέπει να λάβει υπόψη της ότι τα συγκεκριμένα άτομα αποτελούν σημαντικά «περιουσιακά στοιχεία» της οικογενειακής επιχείρησης. Συνεπώς, η μεγάλη πρόκληση για τα μέλη της οικογένειας είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση αυτών των «περιουσιακών στοιχείων».
Προς αυτή την κατεύθυνση όλα τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να κατανοήσουν ότι τα στελέχη αυτά θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως τα μέλη της οικογένειας που εργάζονται στην οικογενειακή επιχείρηση, ισότιμα δηλαδή. Άρα, πρέπει να τους παρέχονται οι ίδιες ευκαιρίες και οι ίδιοι πόροι όπως αυτά που παρέχονται και στα μέλη της οικογένειας, για να μπορέσουν να επιτύχουν στο έργο τους.
Στο πλαίσιο αυτό τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους ότι τα στελέχη που είναι υποψήφια για πρόσληψη, παρακινούνται από το μείγμα των παρακάτω παραγόντων:
1. Επαγγελματική εξέλιξη: όλοι ζητούν να αποδείξουν τι πραγματικά αξίζουν, αλλά θεωρούν ότι θα πρέπει ν΄ ανταμειφθούν γι’ αυτό, καταλαμβάνοντας μια θέση μεγαλύτερης ευθύνης.
2. Προσωπική ανάπτυξη: η έννοια της προσωπικής ανάπτυξης σχετίζεται ευθέως με τη διαρκή μάθηση και τη βελτίωση της παρεχόμενης εργασίας.
3. Οικονομική ανταμοιβή: συν τω χρόνω, και με δεδομένη τη διαρκή εμβάθυνση της ενσωμάτωσης του στελέχους στην καθημερινότητα της οικογενειακής επιχείρησης, αυξάνεται και η συνεισφορά του στην επιχειρηματική απόδοση. Για το λόγο αυτό, το κάθε στέλεχος αναζητά τη διαρκή αύξηση της οικονομικής του ανταμοιβής από την εργασία του στην οικογενειακή επιχείρηση.
4. Ενσωμάτωση στην «Ομάδα»: το κάθε στέλεχος επιθυμεί να ανήκει σε μια «Ομάδα» για να μπορεί να αισθάνεται ότι εισφέρει θετικά σε κάτι πέρα από τον εαυτό του.
5. Αυτοπραγμάτωση: η «επαγγελματική δικαίωση», ουσιαστικά η αυτοπραγμάτωση, ταυτίζεται με την εκπλήρωση των δυνατοτήτων του κάθε στελέχους, μέσω της καθημερινής του εργασίας στην οικογενειακή επιχείρηση.
Γι’ αυτό οι ξεχωριστοί ηγέτες των οικογενειακών επιχειρήσεων φροντίζουν για τη δημιουργία ενός εργασιακού περιβάλλοντος που ενθαρρύνει τα στελέχη και το σύνολο των εργαζομένων στην οικογενειακή επιχείρηση να αξιοποιήσουν τα προσωπικά τους κίνητρα. Είναι η βέλτιστη μέθοδος για να κερδίσει τα μέγιστα η οικογενειακή επιχείρηση, από την απόδοση των στελεχών της.